ภาษาจีนเป็นภาษาหนึ่งที่มีวิวัฒนาการมายาวนานหลายพันปี ไม่ว่าจะเป็นด้านตัวเขียน ความหมาย อรรถศาสตร์ วกยสัมพันธ์ และเสียงอ่านด้วยเช่นกัน โดยในทางสัทวิทยาจะแบ่งได้เป็นสามช่วง คือ 1. เสียงจีนโบร๊าณโบราณ ยุคดึกดำบรรพ์ 2.จีนโบราณยุคกลาง  3.จีนปัจจุบัน 

วิธีการศึกษา

การศึกษาสัทศาสตร์จีนโบราณนั้น ในปัจจุบันมีการศึกษาวิจัยกันในหลากหลายรูปแบบ เนื่องจากอักษรจีนเป็นอักษรภาพ ไม่ใช่เอาไปประสมกันแล้วอ่านเป็นเสียงได้ด้วยตัวของมันเอง การศึกษาเสียงภาษาจีนจึงไม่ค่อยเหมือนชาวบ้านเค้าเท่าไหร่

ประเภทเอกสารโบราณที่ใช้ในการอ้างอิงการถอดเสียงก็เช่น 韵书 หรือ 等韵图 เป็นต้น เพราะว่าจัดเก็บระบบการอ่านและการประสมเสียงไว้ค่อนข้างสมบูรณ์ โดยเอกสารที่สำคัญเช่น กว่างยวิ้น จงเอวี๋ยนอินยวิ้น เป็นต้น

  นอกจากนี้ก็ยังศึกษาผ่านหลักฐานประเภทอื่น ๆ อีกเช่น

1. ฉันทลักษณ์การแต่งคำประพันธ์ โคลงกลอน อักษรพ้องรูป การยืมคำรูปคำ  

2. ภาษาถิ่นภาษาจีนปัจจุบัน เนื่องจากพบว่ายังมีเค้ารอยของภาษาจีนโบราณหลงเหลืออยู่ในภาษาถิ่นหลาย ๆ ถิ่นในภาษาจีน

3. ภาษาอื่น ๆ ที่เคยร่วมรากกัน เช่น ภาษาเกาหลี ภาษาเวียดนาม ภาษาญี่ปุ่น และภาษาของชนกลุ่มน้อยตามชายแดนจีน
4. เอกสารจีนที่แปลมาจากภาษาอื่นๆ เช่น พระไตรปิฏก เป็นต้น

โดยมีวิธีการหั่นเสียง แตกรูปพยางค์ออกด้วยวิธีดังนี้

1. การเรียงคำในอนุกรมเสียง การจัดหมวดหมู่ รูปคำ ความหมาย เสียงพยัญชนะต้นที่ใช้
2. แตกเสียง เป็น เสียงสระ การเปิดปาก การปิดปาก วรรณยุกต์
3. การแบ่งพยัญชนะต้น การแบ่งฐานกรณ์
4. เปรียบเทียบเสียงกับฉันทลักษณ์โคลงกลอน การวางตำแแหน่งของเสียง
5. บางคนก็ใช้วิธีเปรียบเทียบพยางค์ของคำ

การแบ่งสำเนียงจีนออกเป็นสามยุคไม่ได้แปลว่าพอเปลี่ยนยุคก็มาการเปลี่ยนสำเนียงไปเสียทั้งหมด เพราะว่าเสียงภาษาจีนมีการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา แต่เมื่อเวลาผ่านไปนานเข้าก็จะยิ่งเห็นความแตกต่างอย่างชัดเจนขึ้น อักษรตัวหนึ่งในสมัยโบราณ เสียงอ่านระหว่างยุคสมัยก็ไม่เหมือนกันแทบจะเป็นคนละภาษา รวมไปถึงเพราะว่าหลักฐานการศึกษามีอยู่ไม่มาก การศึกษาสำเนียงกับการออกเสียงยุคต่างๆจะยึดเอกสารโบราณคนละเล่มกัน จึงทำให้ความแตกต่างยิ่งชัดเข้าไปอีก ทั้งนี้เนื่องจากเอกสารพวกนี้มักบันทึกการออกเสียงของตัวหนังสือภาษาเขียน ยังไม่รวมไปถึงการพูดจากันจริงๆอีก ระหว่างรอยต่ออาจมีความคลายคลึงกัน เปลี่ยนแปลงอย่างค่อยเป็นค่อยไป ไม่ได้แตกต่างกันมากนัก

ซึ่งทั้งนี้ ต้องทำความเข้าใจอย่างหนึ่งว่า เสียงอ่านและสำเนียงที่ยึดถือว่าเป็นมาตรฐานของแต่ละยุคสมัยก็ไม่เหมือนกัน แปลว่าภาษาทางการ ภาษามาตรฐานของแต่ละยุคใช้ภาษาคนละถิ่นกัน และก็ไม่แน่ว่าภาษาทางการของแต่ละยุคจะพูดเหมือนกันทั้งเมืองด้วยเช่นกัน เช่นการศึกษาเสียงถัง Henri Maspero ยึดเอาสำเนียงฉางอันโบราณเป็นมาตรฐาน ส่วนเจอร์รี นอร์มัน และ  Weldon South Coblin กลับมองว่าวิธีนี้ยังไม่ใช่แนวทางที่ถูกต้องนัก เพราะไม่ได้แปลว่าคนจีนทั้งแผ่นดินจะพูดสำเนียงฉางอันเหมือนกันหมด 

เสียง 中古 มีนักภาษาศาสตร์สืบสร้างไว้หลายท่าน เช่น Karlgren  Baxter-Sagart  王力 ฯลฯ และเสียงสืบสร้าง 上古 ก็สืบสร้างจากเสียง 中古 โดยด้านหน้าจะใส่ * เพื่อแสดงชั้นของการสืบสร้าง  * (** แปลว่าสืบสร้าง 2 ชั้น)

นักวิชาการไทยที่ศึกษาด้านภาษาศาสตร์เชิงประวัติเช่น
ศาสตราจารย์ประพิณ มโนมัยวิบูลย์
รองศาสตราจารย์อภิวัฒน์ คุ้มภัย
รองศาสตราจารย์ ดร.เมชฌ สอดส่องกฤษ เป็นต้น
ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. จตุวิทย์ แก้วสุวรรณ์