เครื่องแต่งกายสมัยเหลียวและสมัยหยวน 辽及元代的服饰

907年—1368年

 image213image214

 

 

 

 

 

 

 

image215

辽、金、蒙古等是与宋朝(分为南宋和北宋)并存的北方政权,也都是由少数民族建立的政权,辽以契丹族为主,元则是以蒙古族为主。它们的服饰均与汉族传统的服饰有着显著的区别,带有自己本民族鲜明的服饰特征。它们对于中国传统服饰文化是有益的补充。

 

แคว้นเหลียว  แคว้นจิน และมองโกลเกิดขึ้นสมัยในสมัยซ่ง (แบ่งเป็นซ่งใต้และซ่งเหนือ) ปกครองตนเองอยู่ทางภาคเหนือ  ซึ่งปกครองตัวเองแบบชนกลุ่มน้อย    แคว้นเหลียวปกครองโดยชนเผ่าชี่ตาน  ส่วนหยวนก็คือเผ่ามองโกล  เครื่องแต่งกายของชาติพันธุ์นี้มีความแตกต่างกับการแต่งกายของชาวฮั่นค่อนข้างเด่นชัด  แต่กลับมีเอกลักษณ์เฉพาะกลุ่ม     ซึ่งชนกลุ่มนี้เป็นส่วนเติมเต็มส่วนหนึ่งในวัฒนธรรมการแต่งกายของชนชาติจีน

image216

戴锦帽、穿锦袍的皇帝

image217

(南薰殿旧藏《历代帝王像》)

辽皇后服

辽国皇后在祭祀时戴红帕,穿络缝长袍、络缝乌靴,悬挂玉佩和双同心帕。皇后上衣穿黑、紫、红等各种颜色的直领对襟衫,或者是左衽团衫。衫的前长拂地,后长拖地30厘米左右,衣上双垂红黄带。

ฉลองพระองค์ตำแหน่งมเหสีราชสำนักเหลียว

มเหสีของราชสำนักเหลียวมีการพันผ้าพันคอในการประกอบพิธี  สวมชุดแหวกข้างสีแดง  และรองเท้าหุ้มข้อสีดำ  แขวนเครื่องหยกและผ้าพันคอซวงถงซิน   ปกคอเสื้อเป็นลายปักสีดำ ม่วง และแดง สลับกัน  หรือไม่ก็เป็น เสื้อสาบกลมที่พับไปทางซ้าย (คือมีชายเสื้อด้านหน้าที่ยาวและเอียงปัดไปทางซ้าย)   ด้านหลังยาวประมาณ ๓๐ เซนติเมตร   และประดับแพรแถบสีเหลืองสีแดง

 

 

辽契丹服

《卓歇图》是契丹著名画家胡所作的长卷,画面描绘了契丹君臣出行狩猎、放养猎鹰“海东青”出击白天鹅,以及在海泺子射猎牛斗鱼、归来宿营的一系列场景。画中的侍从武卫执歌舒棒卓立守护,故名《卓歇图》。从《卓歇图》中,我们可以较为完整地看到契丹人的发型和服饰。

 ชุดชาวเผ่าชี่ตาน

ภาพชุดโจวเซียเป็นภาพขนาดยาวที่วาดโดยจิตกรชาวชี่ตาน  ในภาพแสดงการออกไปล่าสัตว์ของกษัตริย์ชี่ตาน  มีการปล่อยนกอินทรีย์ขาว ไห่ตงชิง ไปในทุ่งหญ้าเพื่อโจมตีห่าน    หรือจะเป็นการล่าสัตว์ในพื้นที่ไห่ลั่วจึ  แล้วก็กลับมาตั้งแคมป์กัน  ส่วนภาพที่มีทหารองครักษ์ยืนคุ้มครองนั้น ทำให้เราได้รับรู้ถึงการแต่งกายและทรงผมของชาวชี่ตานอย่างครบครัน

image218

髡发、穿圆领袍、佩豹皮箭囊的骑士(胡瓌《卓歇图》局部)

 image219

穿左衽窄袖袍的契丹族妇女及穿圆领袍的男子(胡瓌《卓歇图》局部)

 

元“不狼儿”

元代蒙古族男子上至成吉思汗,下至国人,均剃“婆焦”。这是将头顶正中及后脑头发全部剃去,只在前额正中及两侧留下三搭头发,如汉族小孩三搭头的样式。正中的一搭头发被剪短散垂,两旁的两搭绾成两髻悬垂至肩,以阻挡向两旁斜视的视线,使人不能狼视,称为“不狼儿”。

ทรงผม ปู้หลาร์(ไม่เหล่)  ของชาวหยวน

ผู้ชายมองโกลยุคหยวนทุกคนตั้งแต่เจงกิสข่านถึงสามัญชนทั่วไป มีการแต่งทรงผมโดยการโกน  เรียกว่า  โผเจียว ซึ่งก็คือการการโกนผมตั้งแต่กลางกระหม่อมจนถึงด้านหลังออกไป  เหลือผมเพียงสามกระหย่อมบริเวณหน้าผาก  และเหนือขมับทั้งสองข้าง   ลักษณะคล้ายกับทรงผมเด็กชายชาวฮั่น     หย่อมผมตรงกลางนั้นตัดสั้นและปล่อยอิสระ  ส่วนสองปอยข้างๆปล่อยยาวถึงบ่า  ป้องกันการเอียงสายตาไปทั้งสองข้าง ไม่ทำให้คนตาเหล่    จึงเรียกทรงผมนี้ว่า  ทรงไม่เหล่

 image220

戴瓦楞帽、剃“三搭头”的元代男子

 image221

 

元辫线袄

元代统治者穿的袍子,一般是交领、窄袖、腰间打成细褶,用红紫线将细褶横向缝纳固定的样式,使人们在穿着时腰间紧束,便于骑射,这就是元代的“辫线袄”。此款服装在明代被称为“曳撒”,是出外骑乘时常穿的服装。

ชุดหยวนเปี้ยนสี้ยนอ่าว (แจคเก็ตถักเชือกของชาวหยวน)

เสื้อคลุมที่เจ้าผู้ครองนครชาวหยวนสวมใส่ ส่วนมากเป็นแบบสาบเสื้อเฉียง แขนเสื้อแคบ  ส่วนเอวตีเกล็ดรัดเอวไว้   โดยใช้เชือกสีม่วงแดงร้อยขวางตามแนวนอนให้แน่น  ซึ่งจะรัดรูปบริเวณเอวของผู้สวมอันทำให้สะดวกต่อการขี่ม้ายิงธนู  เรียกเสื้อแบบนี้ว่า  หยวนเปี้ยนเสี้ยนอ่าว (แจคเก็ตถักเชือกของชาวหยวน)   ซึ่งในสมัยหมิงจะถูกเรียกว่า  เย่ซา  เป็นเครื่องแต่งกายที่มักสวมสำหรับการเดินทางโดยการขี่ม้า

image222

戴瓦楞帽、穿辫线袄的男子(河南焦作金墓出土陶俑)

ผู้ชายสมัยหยวนเผ่ามองโกลจะสวมหมวกทรงกลมที่เรียกว่า  “หมวกทรงฉิ่ง” หรือ “หมวกโป๋ลี่” และหมวกสี่เหลี่ยมหรือหลายเหลี่ยม เรียกว่า  “หว่าเหลิงเม่า”  หรือหมวกลอนกระเบื้อง  ในอดีตบริเวณสุสานประจำราชวงศ์หยวนที่อำเภอจางเซี่ยน มณฑลกานซู่ ได้ขุดพบหมวกของมองโกลชนิดนี้  ซึ่งภายหลังก็ได้เห็นอีกในรูปสลักที่สุสานราชวงศ์หยวนที่เมืองเจียวจว้อ มณฑลเหอหนาน

 

元团衫

元代的蒙古贵族女子袍式宽大,袖身很肥,但袖口收窄,衣长拖地,走路时常需两个女婢扶拽。这种宽肥的袍式,被称为“团衫”或“大衣”。其采用的面料多为织金锦、丝绒或毛织品等。,而流行使用红、黄、绿、茶、胭脂红、鸡冠紫、泥金等色彩。

ชุดหยวนถวน

เครื่องแต่งกายที่สตรีชั้นสูงชาวมองโกลในยุคหยวนสวมมีลักษณะใหญ่  ส่วนลำตัวกว้างมาก  แต่ส่วนปลายแขนเสื้อเล็ก ชายกระโปรงยาวลากพื้น  เวลาเดินไปไหนมาไหนจะต้องมีนางกำนัลคอยถือไว้    ชุดที่มีลักษณะกว้างเช่นนี้เรียกว่า  ถวนซาน หรือ ต้าอี(ชุดคลุม)  วัสดุที่ใช้ตัดเย็บมักเป็นผ้าต่วนสีทองมันวาว กำมะหยี่ หรือผ้าขนสัตว์ เป็นต้น   และสีที่นิยมก็คือ แดง เหลือง สีชา สีเลือดนก  สีม่วงหงอนไก่ สีทองอร่าม เป็นต้น

image223

甘肃安西榆林窟元壁画,穿翻折领小袖袍的行香蒙古贵族

故故冠

蒙古族女子,时兴戴一种很有特色的“故故冠”。这种冠是用桦树皮或竹子、铁丝之类的材料作为骨架,从头顶向上高约70-100厘米,其顶端扩大成平顶帽形;外面以红绢、金锦或毛毡包裱。

มงกุฎกู้กู้

สตรีชาวมองโกลมีแฟชั่นการสวมหมวกที่มีเอกลักษณ์เป็นอย่างยิ่ง ก็คือ มงกุฎกู้กู้  มงกุฎชนิดนี้ทำโครงมาจากเปลือกไม้เพิร์ธ ไม้ไผ่ หรือลวด  จากยอดด้านบนลงมายาวประมาณ ๗๐ เซนติเมตร– ถึง ๑ เมตร  ยอดของมันบานออกเป็นทรงหมวกคว่ำ   ด้านนอกบุด้วยผ้าไหมสีแดง ผ้าต่วน หรือไหมพรม

 image224

戴故故冠、穿交领织金锦袍的皇后

(南薰殿旧藏《历代帝后像》)

 image225

ในช่วงต้นราชวงศ์หยวนนั้น รัฐบาลได้บังคับให้ประชาชนในปักกิ่ง(ต้าตู้)แต่งกายเช่นเดียวกับชาวมองโกล  ซึ่งหลังสมัยจักรพรรดิต้าเต๋อ เครื่องชาวจีนทางเหนือและทางใต้เริ่มแตกต่างกัน  ชาวฮั่นในยุคมองโกลครองจีนนี้  โดยเฉพาะประชาชนที่อาศัยอยู่แถบใต้ของแม่น้ำแยงซีที่เรียกว่า ชาวใต้  มีเครื่องกายที่ไม่ต่างจากชาวซ่งเลย ซึ่งก็คือไม่ได้รับวัฒนธรรมการแต่งกายจากชาวมองโกลนั่นเอง

 

 

error: Content is protected !!